Trwa rykowisko. Jelenie idą na randki. Jak bezpiecznie je obserwować?

- Jeleń szlachetny jest zwierzęciem stadnym. Przez większość roku bytuje podzielony na dwie grupy – żeńską i męską. Przez większość roku obie grupy bytują na oddzielnych rewirach, jednak wraz z początkiem jesieni panujące do tej pory wzajemne relacje zmieniają się, a to wszystko za sprawą zbliżającej się rui. Do żeńskich grup dołączają dorosłe samce, po czym wyganiają z chmar młode samce. Z kolei wygnańcy tworzą grupy i bytują w bliskim sąsiedztwie swych rodzinnych chmar. Pokrótce tak właśnie mniej więcej wygląda początek, a właściwie przygotowania do rykowiska - tłumaczy Nadleśnictwo Kudypy.

- W lecie przed okresem godowym jelenie szlachetne intensywnie żerują, nabierając wagi i siły, żeby następnie przystąpić do rykowiska. Właśnie na przełomie sierpnia i września byki zaczynają szukać łań, a łanie rozglądają się za partnerami - wyjaśnia Karol Jańczuk, specjalista służby leśnej w Nadleśnictwie Tomaszów.

Jak dodaje, byki zaczynają głosić swoją obecność i dominację nad otoczeniem. - Poprzez głębokie, basowe nawoływanie jeleń komunikuje, że „to jest mój teren i wszelkie damy, które są w pobliżu są również moje”. Jeśli inny jeleń się odezwie, to oznacza: „halo, nie twoje, bo ja też tu jestem i te łanie są moje” – opisuje Jańczuk.

Zazwyczaj jeleń, który słabiej i mniej okazale ryczy po prostu milknie. Jeśli dwa byki uważające się za równorzędnych sobie zaczną się słyszeć i zbliżać w swoją stronę, to dochodzi do mierzenia się wzrokiem. - Sam byłem świadkiem spotkania dwóch nawołujących się byków i nagle okazało się, że jeden z nich jest dużo młodszy i słabszy. Gdy zobaczył większego konkurenta, zaraz zaczął przed nim uciekać uznając, że lepiej się wycofać, a starszy rywal zaczął go gonić – wspomina specjalista służby leśnej.

Zdarza się, że żaden nie chce odpuścić, stwierdzając, że to on będzie jednak dominować. - Wtedy następuje moment walki na poroża, można powiedzieć wieniec w wieniec. Niekoniecznie wygląda to jak corrida, po prostu ścierają się porożem. Na żywo tego nie widziałem, ale słyszałem kilkanaście metrów od siebie walczące byki i chrzęst zderzanego poroża. W końcu jeden z nich słabnie i zaczyna zwiewać – dodaje leśnik.

- Nie ma w tym przypadku ściśle określonej daty. Niezmiernie ważnym elementem wpływającym na rozpoczęcie, przebieg i intensywność rykowiska jest pogoda. Najlepsze warunki na koncerty byków i ich godowe tańce są przy chłodnych, bezwietrznych oraz bezdeszczowych porankach - tłumaczy Nadleśnictwo Kudypa.

W trakcie rykowiska jelenie bardzo mało jedzą i są w stanie stracić kilkanaście procent swojej wagi. Rykowiska trwają kilka tygodni, zazwyczaj przerywają je deszcze. - Myślę, że jeszcze do końca września będzie można usłyszeć w okolicach lasów ryk jeleni, który ma za zadanie odstraszyć ewentualnych rywali i zwabić łanie. Następnie do bukowiska przystępują, na podobnej zasadzie łosie – zaznaczył leśnik.

Jańczuk wyjaśnił, że jelenie zaczynają porykiwać od wieczora, gdy zachodzi słońce, do rana. - Jest to niezwykle ciekawe widowisko przyrody. Dostarcza dużo emocji, ale z obserwacją z bliska należy uważać. Teraz trwa sezon łowiecki, więc jeśli ktoś planuje podpatrywać jelenie, powinien założyć na siebie np. kamizelkę odblaskową - doradza specjalista.

Ryk jelenia w okresie godowym może niedoświadczonym turystom pomylić się z rykiem niedźwiedzia, dlatego jeśli wybieramy się w dzikie tereny naszego kraju, warto umieć rozpoznawać i odróżniać te dźwięki.

Rzadko zdarza się, żeby jeleń zaatakował człowieka. Jednak zwierzęta te w czasie rykowiska stają się agresywne, ponieważ muszą pokazać swoją dominację nad innymi bykami, dlatego w tym czasie lepiej nie zbliżać się do jeleni. Obserwujmy je z bezpiecznej odległości. Warto pamiętać, że jeleń ważny nawet 200 kg, więc człowiek w starciu z taką masą i porożem nie ma większych szans.

- Burza hormonów sprawia, że podczas rykowiska jelenie są bardzo aktywne. Chociażby podczas pogoni byków za samicami może dojść do przypadkowego stratowania człowieka – szczególnie w gęstych fragmentach lasu, gdzie widoczność jest ograniczona - przekazują Lasy Państwowe.

Źródło: Lasy Państwowe, PAP