Bawełnianka Bełchatów czyli Bełchatowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego na archiwalnych zdjęciach

Bełchatowskie (a wcześniej Państwowe) Zakłady Przemysłu Bawełnianego pod tą nazwą funkcjonują od czasów powojennych. Przed wojną było to kilkanaście mniejszych i większych zakładów należało do prywatnych właścicieli.

Zakład 1 stycznia 1951 roku otrzymał nazwę Bełchatowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego (BZPB), które zlokalizowane były w centrum miasta.

Wkrótce zakład przestał pełnić funkcję tylko miejsca pracy dla kilku tysięcy bełchatowian. Powstało zakładowe przedszkole, szkoła zawodowa, a nawet zespół teatralny. Długo jeszcze nazwa „Bawełnianka” kojarzyła się bełchatowianom z tym, co w mieście było najlepsze.

„Fabryką – matką” były dla PZPB przedwojenne zakłady Frajtaga przy ul. Kościuszki. Tam też mieściła się pierwsza formalna siedziba przedsiębiorstwa. W jego skład wchodziły także pozostałe przedwojenne fabryki, które próbowano reaktywować.

Okazało się, że w oparciu o przedwojenne hale fabryczne niewiele uda się zrobić. Konieczne były nowe tkalnie i przędzalnie. Na lokalizacje dla nowych obiektów wybrano tereny dawnych zakładów Żuchowskiego, Blumsztajna, Henzlera, Seeligera, Breitkreuza, Kussa, czy Petricha. Wszystkie były zlokalizowane blisko siebie, tworzyły jeden wielki plac ograniczony ulicami Sienkiewicza (wówczas Ogrodowa), Pabianicką, Krótką i Fabryczną.

W połowie lat 50. ogłoszono budowę wielkiej bełchatowskiej inwestycji – nowych tkalni i przędzalni BZPB. Ostatecznie nowe zakłady „Bawełnianki” budowano w latach 1957-1961 i wydano na nie zawrotną sumę 155 mln zł. Do miasta zaczęli ściągać mieszkańcy okolicznych wiosek, nie brakowało przeprowadzek mieszkańców m.in. okolic Opoczna czy Radomska. Mieli nadzieję, że „Bawełnianka” spełni ich nadzieje na lepsze życie. I nie zawiedli się. Wkrótce w mieście trudno byłoby znaleźć rodzinę, w której ktoś nie pracowałby w „Bawełniance”.

„Bawełnianka” była tak ważna i taką przyszłość z nią wiązano, że w połowie lat 70. zdecydowano się na budowę wielkiego biurowca, który miał stanowić zaplecze socjalno-administracyjne dla zakładu (to budynek, w którym dziś mieści się siedziba bełchatowskiego starostwa).

„Bawełnianka” w 1975 roku była najlepszą fabryką branży w kraju i otrzymała sztandar ministra za zdobycie pierwszego miejsc.

Dobra passa jednak w końcu się skończyła. Tak jak większość zakładów z branży tekstylnej, również BZPB ucierpiały w wyniku przemian gospodarczych w latach 90. XX wieku. Ogromnym zakładom w nowych realiach ekonomicznych trudno było utrzymać dotychczasową pozycję. W końcu zdecydowano o zaprzestanie produkcji.

Jednak o „Bawełniance” mieszkańcy wciąż pamiętają. Fabryczny komin, najwyższy obiekt w centrum miasta, przypominał o przeszłości i randze tego miejsca, a obrusy czy pościel z tkanin, które wyprodukowano w BZPB nadal można znaleźć w wielu bełchatowskich domach.

W 2007 roku wyburzono budynek przędzalni, a w 2008 roku tkalnie. 20 maja 2013 r. ogłoszono otwarcie procesu likwidacji BZPB.

W miejscu zakładów powstać miało centrum handlowe. Obiekt stoi w tym miejscu od wielu lat, jednak wciąż nie wiadomo dokładnie, kiedy zostanie otwarty.

Obiekt nawiązywać ma do historii bełchatowskiej Bawełnianki. Centralnym punktem jest fabryczny komin, chyba najbardziej rozpoznawalny obiekt budowlany w mieście.