Ludzkie kości na Górze Junga w gminie Szczerców. Kto zajmie się tym terenem?

We wsi Kozłówki w gminie Szczerców, 50 m od boiska piłkarskiego, do siatkówki plażowej i miejsca do grillowania, na piaskowym wzniesieniu zwanym Górą Junga, usytuowany jest były cmentarz żydowski. Nazwa pochodzi od nazwiska dawnego właściciela tego terenu. Założony na początku XIX wieku był do czasów drugiej wojny miejscem spoczynku licznej diaspory żydowskiej ze Szczercowa i okolic.

- Hitlerowcy zniszczyli kirkut rabując i wykorzystując do celów budowlanych ustawione tu liczne nagrobki wykonane głównie z cennego w tych okolicach piaskowca. Po wojnie ogołocony cmentarz został zapomniany gdyż szczercowscy Żydzi zostali w olbrzymiej większości zamordowani, a ci nieliczni, którzy ocaleli - wyemigrowali. Skarpa Góry Junga stała się miejscem wydobycia piachu. Najpierw do celów gospodarczych, a potem przemysłowych. Stąd brano m. in. kruszywo pod budowę drogi nr. 74 i obwodnicy Szczercowa... Nikt nie zawracał sobie głowy ludzkimi kośćmi spoczywającymi w ziemi. Dzięki temu teren nekropolii znacząco się zmniejszył. Część góry zniknęła... - relacjonuje Maciej Kuszneruk.

W lesie, w ocalałej części kirkutu, zachowało się do naszych czasów jedynie kilka macew. Z hebrajskimi napisami, pięknie zdobione, niektóre popękane na kawałki - leżą na ziemi. Pochodzą z początku XX w. Na skutek erozji, śniegu i spływającej z wydmy wody, wymywany przez nią piach, odsłania ludzkie kości.

- Kolejny raz je tam widziałem - mówi Maciek Kuszneruk. - Kilka lat temu nad brzegiem skarpy zamontowano metalowe barierki mające zapobiegać używania piaskowego obniżenia przez pojawiających się tutaj motocyklistów crossowych. Rzeczywiście pomogło to i skutecznie zniechęciło ich do jazdy po terenie cmentarza. Gmina Szczerców chciała ogrodzić teren kirkutu, jednak nie mogła tego zrobić, gdyż nie jest właścicielem tego miejsca. Ustawiła jedynie tablicę wzywającą do uszanowania nekropolii.

Jak mówi, od mieszkańców Szczercowa wielokrotnie słyszał o ludzkich kościach leżących w tym miejscu.

Problem starego cmentarza żydowskiego znany jest samorządowi co najmniej od 2008 roku. Teren nie jest własnością gminy Szczerców. Samorząd starał się o komunalizację działek, jednak w trakcie postępowania upomniała się o kirkut Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi. W 2016 roku samorząd mógł przejąć więc tylko działki w sąsiedztwie cmentarza, bez terenu na którym położony jest kirkut.

- Właścicielem gruntu jest Skarb Państwa, a przedstawicielem Skarbu Państwa jest starostwo - mówi Krzysztof Kamieniak, wójt gminy Szczerców. - W poprzednich latach o sprawie informowaliśmy Gminę Żydowską. Ze swej strony zrobiliśmy, co tylko mogliśmy. Ustawiliśmy barierki ochronne, które uniemożliwiają wjazd na skarpę quadami czy motocyklami crossowymi oraz tablicę informacyjną z napisem: "Teren byłego cmentarza żydowskiego. Prosimy o zachowanie powagi. Zakaz ruchu kołowego oraz wprowadzania zwierząt. Urząd Gminy w Szczercowie." - dodaje Krzysztof Kamieniak.

Jak przyznaje Marzena Rogut-Chrząszcz z bełchatowskiego starostwa, cmentarz żydowski na Górze Junga we wsi Kozłówka to teren o nieuregulowanym stanie prawnym.

- W roku 2002 Gmina Żydowska wystąpiła z wnioskiem o przejęcie tego terenu do Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych - informuje Marzena Rogut-Chrząszcz. - Warto pamiętać o tym, że Ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych art.2 ust. 2 mówi: "Utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków wyznaniowych" - dodaje.

Gmina Żydowska zapewnia, że sprawą już się zajęła. Jeszcze w tym roku teren ma zostać zabezpieczony.

- Innego wyjścia nie ma. Miejsce będzie zabezpieczone belami i będą zrobione nasadzenia. W tym temacie współpracujemy ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - mówi Józef Weininger, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi.