Ceny paliw w górę. Czy rząd ma na to wpływ?

Cena paliwa przekroczyła barierę 5 zł za litr i dalej rośnie. Kierowcy na stacjach benzynowych rozkładają ręce, a rząd podkreśla, że to nie jego wina. Niedawny wywiad premiera Mateusza Morawieckiego dla radia RMF odbił się szerokim echem.

- Cena benzyny właściwie w stu procentach zależy dzisiaj od dwóch czynników - od sytuacji geopolitycznej i od dolara, od siły dolara względem złotówki - powiedział szef rządu.

Tylko czy aby na pewno, skoro ponad połowę ceny benzyny stanowią różnego rodzaju podatki pobierane przez państwo? Takie pytanie zadaje m.in. Rafał Trzeciakowski z Forum Odpowiedzialnego Rozwoju, który na Twitterze wytknął to premierowi i pokazał wykres obrazujący, że aż 55 proc. ceny paliwa to daniny dla państwa.

- Ostatni wzrost cen paliw faktycznie nie zależy od rządu. Ale to nie jest tak, że rząd nie ma na te ceny wpływu, bo może regulować wysokość obciążeń, które pobiera z każdym sprzedanym litrem paliwa - mówi Rafał Trzeciakowski. - Gdyby więc rząd chciał obniżyć cenę paliwa, to mógłby obniżyć któryś z podatków. A minimum, które może zrobić, to nie wprowadzać nowych obciążeń - podkreśla ekonomista, mając na myśli planowaną tzw. opłatę emisyjną.

Opłata ta ma m.in. wesprzeć program budowy aut elektrycznych i wejść w życie od nowego roku. Rządzący zapewniają, że nie wpłynie ona na ceny paliw, bo państwowi producenci - Lotos i Orlen - nie będą ich podnosić. Eksperci na te zapowiedzi patrzą jednak sceptycznie.

- To mało przekonujące zapewnienie, że producenci paliw będą chcieli zmniejszyć swoją marżę - mówi Urszula Cieślak, analityk rynku paliw z Biura Maklerskiego Reflex w Łodzi. - Raczej opłata emisyjna stanie się częścią składową ceny paliw. Natomiast, czy będzie to oznaczać kolejną podwyżkę, to zależy od wielu czynników. Sytuacja na światowym rynku ropy może ulec do tego czasu zmianie - dodaje analityk Refleksu.

Urszula Cieślak jednocześnie zastrzega, że rząd ma ograniczone pole manewru.

- Rząd nie może dowolnie obniżać akcyzy (największy składnik podatkowy w cenie paliwa - red.). Może to zrobić jedynie do stawki minimalnej w Unii. Gdyby to zrobił, cena litra benzyny bezołowiowej 95 mogłaby być niższa o 5 groszy, a oleju napędowego o 15 groszy. To znacznie mniej niż ostatni wzrost cen na stacjach benzynowych - wylicza Urszula Cieślak.

Pewną nadzieję na tańsze tankowanie daje osłabienie tempa wzrostu cen ropy na świecie. Wiele zależy od tego, czy państwa OPEC, a więc eksporterzy ropy, porozumieją się z Rosją w sprawie zwiększenia wydobycia tego surowca.

- Są oczekiwania, że uda się ustalić wzrost wydobycia, a to szansa na spadek cen na stacjach benzynowych ponownie poniżej 5 zł - komentuje Urszula Cieślak.

Przy zwiększonym wydobyciu ropy cena na naszych stacjach zależeć będzie głównie od kursu dolara.

Co kształtuje ceny paliw?

Wypowiedzenie przez prezydenta USA Donalda Trumpa układu o zakazie produkcji broni jądrowej z Iranem, niepokoje w Izraelu i krach w Wenezueli, wielkim producencie ropy, sprawiły wzrost cen tego surowca. Do tego dochodzi rosnąca cena dolara - obecnie w NBP kosztuje 3,64 zł.

W przypadku najpopularniejszej benzyny Pb95 tylko 42 proc. tego, co płacimy na stacji, to cena surowca. 33 proc. to akcyza, 19 proc. stanowi podatek VAT, a 3 proc. opłata paliwowa. Marża wynosi 3 proc. Rząd nie może dowolnie obniżyć akcyzy. Jej minimalne stawki określa unijna dyrektywa. Opłata emisyjna, której wprowadzenie przegłosował w minionym tygodniu Sejm, ma wynieść 8 proc.